Кога бев мала, татко ми постојано измислуваше некакви правила, не смееш ова, не смееш тоа, не трчај со чашата во рака, не рипај по троседите, не го клацкај столчето… „Пукнал од секирација да не му ги искршам чашите, ногарките, троседите“, си мислев. Кога малку покасно, едвај го намоливме да купиме нови троседи (тој така ги викаше, инаку беа тросед и двосед), бев убедена во тоа дека неизмерно си го сакаше мебелот и целата покуќнина. Го слушав неговиот глас како ми вели „не смееш“ не само кога ќе помислев да направам нешто што знаев дека не смеам, туку ми се чини и кога не правев ништо и седев мирна. Ми беше како сенка која ми го следи секој чекор, дури и ноќе, кога други сенки немаше.

Кога потпораснав, тој остана, истиот таков, и сенката негова, само уште подлабока. И правилата останаа, само ги прошири и надгради. Сеуште не смеев да трчам со стаклени чаши во рака, да рипам по троседите, да го клацкам столчето за да не му ги искршам ногарките… ама дополнително морав и новите правила да ги слушам, од оние вообичаените и досадните кои мораш да ги издржиш пред секое излегување – со кого ќе одиш, каде ќе одиш, немој да пиеш, немој да пушиш, немој да си доаѓаш касно… И таман мислиш завршил со проповедите, си велиш „фала богу“ во себе и се фаќаш за квака, ќе слушнеш уште едно задолжително „Памет во глава!“ на излегување. Така беше во подобрите денови, иако имаше и такви кога едноставно ќе речеше „Нема да одиш и точка“, и не се мачеше многу да ми објаснува зошто. Си мислев во тие моменти, убедена бев, дека од сите девојки на овој свет, баш мене ми се паднал најлошиот татко на светот! И како вчера да беше, чувството го паметам, оној некој внатрешен насобран бес кон него и неговите правила кој ме тераше барем еднаш да му кажам во лице „Ти си лош човек, ти не си човек, ти си камен, ти ни солзи немаш!“ И беше ладен како камен навистина. И навистина солзи немаше. Ама никогаш не собрав храброст да му го кажам тоа. Не затоа што се плашев, туку ете така, имаше нешто кај него што ми ја затвораше устата за неубавите зборови секогаш кога пред него стоев. Не знаев тогаш што е тоа нешто, дознав многу покасно.

Се работеше за почит. Кога денес ќе го видам татко ми, го погледнувам во ставата, сега веќе некако подвиткана, некако намалена, па во белата коса, и си мислам, „Од мене ли омална човеков, поради мене ли му побеле косата?“ И тогаш нешто налик на срам ме обзема кога ќе се сетам на премолчаните зборови кои понекогаш вриштеа од мене и беа толку силни што ми се чинеше дека гневот на чело сам ми ги испишува, и дека ако јас не му ги кажам, од челото мое татко ми сигурно сам ќе си ги прочита. Па ми иде да го прашам „Ги прочита ли? Знаеше ли тато?“ но не го прашувам. Ниту тој ми одговара. Само кратко ме погледнува и како со очи да ми вели „Знам се“. Денес и очите му се поинакви, не само ставата и косата. Уморни очи од кои сеуште не течат солзи, а кога во некој емотивен момент ќе ми се причини дека се создала некоја солза во очите на тато и ќе се израдувам во надеж дека ќе капне, со брзина на светлината се губи во ракавот од неговиот џемпер со кој неумесно и божем неприметно си поминува преку лицето. А јас си помислувам „Добро е, татко ми не е камен, никогаш не бил, и солзи има.“ Можеби ги имал отсекогаш, само што како помала не сум знаела да ги видам, да ги побарам, да ги забележам, за да дознаам дека солзи можат невидливо да се впиваат и во ракави. Го гледам тој остарен човек и си мислам, мама ме носела 9 месеци во стомакот, ама тој ме носел во раце, на ушка, на совест цел живот и му се насмевнувам во знак на благодарност. А тој ми враќа со иста таква блага насмевка. И така си зборуваме јас и тато. Така си разменуваме нежности. Со погледи. Со молчење. Со солзички впиени во ракави. А кога на крајот од разговорот ќе му ја притиснам ковчестата рака со својата, кога ќе го допрам и потчукнам по рамото или ќе го гушнам, чувствувам како се да сум му рекла, се што тој сакал од мене да чуе.

Сега само и вам ви го кажав она што тато го знае и она што јас за него го знам. Дека е „лош“ човек, ама и дека да не бил толку „лош“, јас денес не би била волку добра. И навистина сум. До ден денес никогаш не трчам со чаши во рака и не го клацкам столчето… не за да не ги искршам, туку за да не се повредам. И на троседи не рипам… барем не на оние од кои татко ми тешко се раздели, оние за кои како малечка верував дека му вредат богатство. И му вредеа навистина, ама не троседите, туку сеќавањата што тие ги чуваа, сеќавањата на малото девојче што рипкаше врз нив, што ја напушти куќата на тато засекогаш, но си ја понесе и сенката на тато со себе кога си замина, да ја следи во чекор каде и да оди, дури и ноќе, кога други сенки нема… дури и тогаш, кога него ќе го нема…